“Er is misschien nog nooit zoveel gesproken over culturele diversiteit als aan het begin van de 21e eeuw. Toch variëren en wisselen de betekenissen die aan deze verzamelnaam gegeven worden. Sommigen zien culturele diversiteit als iets dat op zichzelf positief is, voor zover zij verwijst naar het delen van rijkdommen die iedere cultuur van de wereld in zich heeft en dus naar de banden die ons verenigen in het proces van uitwisseling en dialoog. Voor anderen zijn culturele verschillen er de oorzaak van dat wij het zicht verliezen op ons gemeenschappelijk mens-zijn en daarom de bron zijn van talrijke conflicten.” Uit: UNESCO-wereldrapport –Investeren in culturele diversiteit en interculturele dialoog.
Hoe verhoudt gelijkwaardigheid van mensen zich tot de culturele verschillen die we dagelijks ervaren? En hoe gaan we om met de verschillen? De discussie over Zwarte Piet maakt opnieuw duidelijk dat volwassenen heel emotioneel kunnen worden als een culturele traditie ter discussie wordt gesteld.
Persoonlijk vind ik cultuurverschillen uitermate boeiend. Het was het onderwerp van mijn afstuderen en leidraad door mijn persoonlijke en werkzame leven. Het omgaan met cultuurverschillen vraagt ons om door de lagen van gebruiken van mensen heen te kijken. Het vraagt om te willen kijken, luisteren, vragen naar van de ervaringen en achtergrond van de ander en jezelf. Het vraagt je om je bewustzijn te vergroten door te zien, horen, voelen dat er andere manieren zijn om naar dezelfde vraag of situatie te kijken. En dat wat jij voor “normaal” houdt, door hele werelddelen als afwijkend wordt ervaren. Elke reiziger weet wat ik bedoel. Je elders vestigen leert je vaak het meest over jezelf en wat jij voor “normaal” houdt.
We vinden wereldwijd en zelfs ook heel lokaal verschillende antwoorden op uiteenlopende universele vragen. Is een hiernamaals? Is er een God? Zijn alle mensen gelijk of is er hiërarchie? Hoe verhoudt de mens zich tot de natuur en dieren? Hoe ga je om met ouderen in de samenleving? Op deze vragen worden verschillende antwoorden gevonden, andere waarden en normen ontwikkeld. Waarden en normen die door de tijd heen door minderheden uitgedaagd zullen worden. Cultuur is niet statisch maar voortdurend in verandering en wordt bepaald door een combinatie van geschiedenis en dynamiek.
Hoe verschillend we zijn maar ook gelijk, wordt schitterend uitgebeeld in het project van de fotograaf Richard Renaldi. Renaldi maakt portretten van mensen die elkaar niet kennen en die hij in New York op straat aan elkaar voorstelt en laat poseren voor zijn foto. Door het hele korte intieme en ook spannende moment met elkaar gebeurt er iets bijzonders. De deelnemers stappen over de barricade van vooroordelen heen en ervaren gevoel voor elkaar.
Het project van Renaldi vertaalt op een bijzondere manier de intentie van Nederland in Dialoog waar ik de afgelopen jaren aan meebouwde. Verbaas je wat er gebeurt als je op een persoonlijke manier met vreemden en uitwisselt wie je bent, wat je bezig houdt, waar je van droomt en wat je wilt doen met je leven. Door alle cultuurverschillen en andere sociaal geconstrueerde barrières heen. Of je dat nou doet als reiziger in een ander land of in het buurtcafé om de hoek. Even samen mens zijn!
Blog van Renaldi – blog.renaldi.com/2013/08/touching-strangers-on-cbs.html
Website van Nederland in Dialoog – www.nederlandindialoog.nl